Lev Mykolaiovych Zadov (1893-1938, còn được biết đến bởi bí danh Lev Zinkovskyi) là thủ lĩnh tình báo quân sự của Quân nổi dậy cách mạng Ukraine (RIAU) và sau đó là một điệp viên của Tổng cục chính trị liên bang (OGPU). Sau khi gia nhập Phong trào vô chính phủ Ukraine, Zadov bị bắt giữ và “bóc lịch” vì đã thực hiện một loạt vụ cướp ở Donbas.
Năm 1955, trở về từ chuyến công tác ở Mỹ, ban lãnh đạo Tổng cục Tình báo quân đội (GRU) đã mời Đại tá Aleksandr Nikiforov làm việc tại Học viện Quân sự - Ngoại giao thuộc Bộ Quốc phòng Liên Xô. Ông được giao dạy môn học quan trọng nhất - công tác tình báo. Nhiều học viên của ông đã trở thành những điệp viên giỏi, trong số đó có Đại tá tình báo Vladimir Glukhov. Sau đây là câu chuyện của ông về người học trò cũ của mình.
Các điệp viên Liên Xô thường vượt qua bài kiểm tra của máy phát hiện nói dối một cách bình thản, không để lại bất kỳ sự nghi ngờ nào từ phía các nhân viên tình báo nước ngoài. Tất cả là nhờ một chương trình huấn luyện đặc biệt mà các điệp viên Liên Xô đã trải qua, giúp họ có khả năng “lách” mọi kỹ thuật phát hiện, kể cả kỹ thuật tiên tiến nhất.
Tên tuổi của nhà chế tạo vũ khí Đức Hugo Schmeisser khá nổi tiếng trên thế giới, tuy nhiên, chính con người ông lại đặt ra nhiều nghi vấn. Một trong những giai đoạn bí ẩn nhất trong cuộc đời ông gắn liền với nhà máy cơ khí Izhmash của Liên Xô, nơi ông đến làm việc sau khi chiến tranh kết thúc theo lời mời của Liên Xô.
Tháng 8/2008, các phương tiện truyền thông công bố thông tin được giải mật về hoạt động của một điệp viên mật Liên Xô được cử sang Nhật khoảng 30 năm trước. Tài liệu này chứng minh rằng nhờ một chiến dịch của Cơ quan Tình báo Đối ngoại Liên Xô, điệp viên mật đã thoát khỏi sự truy đuổi của lực lượng phản gián Nhật. Đối với người Nhật, danh tính của ông mãi mãi là một bí ẩn.
Thiếu tá Leonid Dolgov có kinh nghiệm tác chiến tại Trung Quốc, nơi ông phụ trách trạm phát sóng của tình báo quân sự Liên Xô. Sau đó, ông giảng dạy tại trường tình báo thuộc Bộ tổng Tham mưu Hồng quân, tháng 1/1944, Leonid Dolgov được bổ nhiệm làm trợ lý của trưởng phái đoàn quân sự Liên Xô ở Nam Tư. Chính tại đây, ông đã lập một trong những chiến công lớn của mình - giải cứu Nguyên soái Nam Tư Josip Broz Tito.
Năm 1978 một băng cướp khác thường gồm ba Ông già Noel và một Bà chúa Tuyết đã bị bắt giữ tại Moscow. Kẻ cầm đầu là Evgeni Krivosheev, từng là một diễn viên có tài nhưng không thành công. Vào dịp năm mới, hắn đã sử dụng khả năng diễn xuất của mình, cùng với tình nhân và hai đồng bọn đi diễn kịch tại nhà những quan chức giàu có ở thủ đô để thừa cơ chiếm đoạt tài sản. Cảnh sát đã phải vất vả để truy tìm danh tính của chúng.
Bốn năm sau vụ thử vũ khí nguyên tử đầu tiên tại bãi thử Alamogordo ở New Mexico vào tháng 7/1945 và vụ đánh bom nguyên tử ở Hiroshima và Nagasaki vào tháng 8/1945, Liên Xô đã thử bom nguyên tử tại bãi thử Semipalatinsk. Tình báo đóng vai trò to lớn trong việc có được những bí mật được bảo vệ nghiêm ngặt.
Novodevichy là nghĩa trang lớn thứ hai của Liên Xô sau nghĩa trang tường Điện Kremlin ở Moscow. Các chính khách, tướng lĩnh quân đội, nhà khoa học, nhà văn và nghệ sĩ lớn được an táng tại Novodevichy. Năm 1960, Vladimir Vertiporokh cũng được an táng ở đây, mặc dù ông chỉ là một Thiếu tướng tình báo, một điệp viên rất ít được nhắc đến
SMERSH là một đơn vị phản gián huyền thoại của Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết (Liên Xô cũ) hoạt động trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại. Được thành lập vào năm 1943 theo lệnh của lãnh tụ J.Stalin, SMERSH nhanh chóng nổi tiếng là một trong những cơ quan tình báo khắc nghiệt và hiệu quả nhất thời bấy giờ.
Ngày 9/9/2024, Nga kỷ niệm 60 năm chuyến bay đầu tiên của dòng tiêm kích đánh chặn MiG-25. Chiếc máy bay này đã thay đổi đáng kể cán cân sức mạnh trên không giữa Liên Xô và Phương Tây trong Chiến tranh Lạnh.
Rem Krasilnikov - người được coi là thợ săn gián điệp và nhà tình báo đối ngoại giỏi nhất của Liên Xô cũ. Là người đứng đầu phòng phản gián “Mỹ” vào thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh, ông đã xác định danh tính của khoảng 20 đặc vụ CIA và trục xuất một số điệp viên hoạt động dưới vỏ bọc ngoại giao. Tình báo Mỹ coi Krasilnikov là kẻ thù số 1. những nỗ lực của ông đã làm tê liệt hoạt động tình báo của Mỹ ở Liên Xô vào cuối những năm 1980.
Máy bay do thám U-2 của Mỹ với biệt danh “Quý bà rồng”, dù bay cao, bay xa, hoạt động bí mật nhưng vẫn nhiều lần bị bắn hạ trên lãnh thổ Liên Xô (cũ), Cuba và Trung Quốc.
Vào cuối tháng 6/1989 đã diễn ra một cảnh tượng khác thường: một số lượng lớn xe của chính phủ đậu gần nghĩa trang Kuntsevo. Tưởng như các cấp lãnh đạo cao nhất của Liên Xô và KGB đến tiễn đưa một vị tướng hoặc một vị quan chức lớn nào đó của đảng. Nhưng không, họ đến dự lễ mai táng có đầy đủ nghi thức quân đội đối với Thiếu tá Mikhail Evgenievich Orlov (tên thật là Glenn Michael Souter), người trước đây từng phục vụ trong Hải quân Mỹ. Vì sao nhân vật này lại được tôn vinh như vậy?
Gần 20 năm, ông là điệp viên quan trọng nhất của tình báo Liên Xô tại Hoa Kỳ và là cầu nối giữa Bộ Dân ủy Nội vụ Liên Xô, gia đình Rosenberg và các nhà vật lý trong dự án hạt nhân của Mỹ. Nhưng bị chính các chiến hữu của mình phản bội, suốt phần đời còn lại ông lẩn tránh các cơ quan tình báo của cả hai siêu cường. Đây là câu chuyện có thật về điệp viên liên xô Joseph Katz, người trở thành nguyên mẫu của James Bond.
Đó là cụm từ thường được các chuyên gia phương Tây sử dụng khi nói về các tàu ngầm lớp Akula của Liên Xô trước đây và sau này là Nga.
Amtorg là một cái tên được thành lập tại New York có nhiệm vụ xuất nhập khẩu hàng hóa, tuy vậy Liên Xô (cũ) không thể bỏ lỡ cơ hội sử dụng nó cho mục đích khác - nó còn là một vỏ bọc tuyệt vời để tiến hành hoạt động tình báo và thu thập thông tin về những đổi mới công nghệ. Chính quyền Mỹ đã không thể ngăn chặn điều này vì mọi thứ đều hợp pháp.
Ngay trong những ngày đầu tiên của tháng 1/1977 đã xảy ra một loạt vụ tấn công khủng bố khiến toàn bộ lực lượng an ninh Liên Xô phải dồn sức xử lý. 3 vụ nổ bom liên tiếp xảy ra trên đường phố thủ đô và trong tàu điện ngầm đã làm 7 người thiệt mạng, 37 người bị thương. Và, không một manh mối nào, không một nghi phạm nào...
Trong các tài liệu của Canada từng nhắc một cách tự hào rằng họ đã tuyển dụng được một “mỏ vàng” - là người đại diện thương mại Liên Xô. Điệp viên “Akvarius” (sao Bảo Bình) đã tiết lộ cho người Canada thông tin về các điệp viên Liên Xô và những mặt trái về ngành công nghiệp của các nước đồng minh. Tại xứ sở lá phong, người Canada không hề biết rằng suốt thời gian đó, họ đã được cung cấp những thông tin sai lệch.
Danh tiếng của tình báo Liên Xô một thời lừng lẫy khắp thế giới: những cái tên như Nikolay Kuznetsov, Dmitry Medvedev, Richard Sorge, Yan Chernyak, Aleksandr Korotkov mãi mãi được ghi vào lịch sử nhân loại. Tưởng như mạng lưới tình báo rộng khắp ở Liên Xô đã hoạt động gần như ngay từ khi đất nước mới thành lập. Nhưng không phải thế. Ngôi trường đào tạo nhân viên tình báo đầu tiên ở Liên Xô chỉ xuất hiện vào năm 1938, được gọi là Trường Đặc nhiệm, viết tắt là SHON.
